Josif Vissarionovič Džugašvili, poznatiji kao Staljin, rođen je 18. decembra 1878. godine u Gori, u tadašnjoj Ruskoj Imperiji, u porodici siromašnih radnika. Njegova politička karijera ostavila je dubok trag u istoriji 20. veka, kako u Sovjetskom Savezu, tako i širom sveta.

Staljin je postao ključna figura u boljševističkoj revoluciji 1917. godine, koja je svrgnula cara i uspostavila komunističku vlast u Rusiji. Nakon smrti Lenjina 1924. godine, Staljin je uspeo da preuzme kontrolu nad Partijom, postupno eliminirajući svoje političke protivnike kroz čistke, kao i masovno hapšenje i ubistvo onih koji su smatrani prijetnjom. Njegova vladavina bila je obeležena brutalnim represijama, poznatim kao Velika čistka, u kojoj su hiljade ljudi pogubljene, a milioni su bili poslate u Gulage – radne logore.

Staljin je sproveo agresivnu industrijalizaciju Sovjetskog Saveza, koja je imala za cilj da zemlju pretvori u industrijsku velesilu. Iako su mnogi pretrpeli ogromne patnje, posebno u kolektivizaciji poljoprivrede koja je dovela do ogromne gladi, industrijska proizvodnja se značajno povećala. U isto vreme, mnoge od Staljinovih reformi imale su i dugoročne posledice na društvo, uključujući potpunu kontrolu nad medijima, obrazovanjem i svim segmentima života.

Staljinov uticaj na Drugi svetski rat je neosporan. Iako je Sovjetski Savez prvo potpisao pakt o nenapadanju sa nacističkom Nemačkom, Staljin je kasnije predvodio borbu protiv nacista nakon što je Adolf Hitler prešao granicu Sovjetskog Saveza 1941. godine. Uz ogromne ljudske gubitke, Sovjeti su odigrali ključnu ulogu u porazu nacističke Nemačke i oslobođenju istočne Evrope.

Iako je Staljin bio izuzetno popularan među određenim segmentima sovjetskog društva zbog njegove uloge u porazu nacizma i industrijskom napretku, njegova vladavina ostala je sinonim za brutalnu diktaturu, represiju i strah. Umro je 5. marta 1953. godine, ali su posledice njegovog režima nastavile da oblikuju Sovjetski Savez još dugo nakon njegove smrti.

Staljin je danas kontroverzna figura, obeležena velikim postignućima u industrijalizaciji i vođstvu tokom rata, ali i nezamislivim ljudskim tragedijama koje su pratile njegovu vladavinu.

Istorijski događaji:

• 218. p. n. e. – Hannibal je naneo težak poraz rimskoj vojsci u Bitci kod Trebije u Drugom punskom ratu. 🇮🇹
• 1271. godine – Kublaï Khan je promenio naziv svog carstva u Yuan, označivši početak dinastije Yuan u Kini i Mongoliji. 🇨🇳
• 1398. godine – Tamerlan je zauzeo Delhii u Indiji. 🇮🇳
• 1499. godine – Mulsimani u Granadi su se pobunili protiv svojih vladara zbog prisilne konverzije na katolicizam. 🇪🇸
• 1642. godine – Abel Tasman je postao prvi Evropljanin koji je doplovio do Novog Zelanda. 🇳🇿
• 1777. godine – Prvi Dan zahvalnosti je obeležen u SAD-u, slavili su pobedu nad britanskim generalom Johnom Burgoyneom u Bitci kod Saratoge. 🇺🇸
• 1787. godine – New Jersey je postao treća američka država koja je ratifikovala Ustav SAD. 🇺🇸
• 1865. godine – William Seward, američki državni sekretar, obelodanio je da su tri četvrtine američkih saveznih država ratifikovale 13. amandman na Ustav SAD, čime je on stupio na snagu. 🇺🇸
• 1903. godine – Braća Vilbur i Orvil Rajt izveli su prvi uspešan let avionom, što je označilo početak istorije vazduhoplovstva. 🇺🇸✈️
• 1916. godine – Bitka kod Verdana u Prvom svetskom ratu je završena pobedom Francuza. Ukupni gubici iznosili su više od 977.000 ljudi. 🇫🇷🇩🇪
• 1935. godine – Edvard Beneš izabran za predsednika Čehoslovačke, četiri dana nakon ostavke Tomáša Masaryka. 🇨🇿
• 1940. godine – Adolf Hitler je naredio pripremu invazije na Sovjetski Savez pod tajnim planom „Operacija Barbarosa“. 🇩🇪
• 1966. godine – Richard Walker, američki astronom, otkrio je Satelit Epimetej planete Saturn. 🪐
• 1970. godine – U Italiji je stupio na snagu zakon o razvodu braka, uprkos protivljenju Rimokatoličke crkve. 🇮🇹
• 1972. godine – SAD su počele masovno bombardovanje Hanoja u Vijetnamskom ratu. 🇺🇸
• 1972. godine – Stanley Beret je probio zvučni zid vozeći automobil na raketni pogon brzinom većom od 1000 km/h u Kaliforniji. 🇺🇸
• 1989. godine – Europska ekonomska zajednica i Sovjetski Savez su potpisali sporazum o trgovini i ekonomskoj saradnji. 🇪🇺🇷🇺
• 1993. godine – U Zagrebu je obnovljen rad Srpskog privrednog društva „Privrednik“, koje je ukinuto 1946. godine. 🇭🇷
• 1999. godine – Predsednica Šri Lanke, Chandrika Kumaratunga, povređena je u eksploziji bombe u kojoj je poginulo 33 i ranjeno 137 ljudi. 🇱🇰
• 2000. godine – U Briselu su obnovljeni pregovori o sukcessionim pravima bivše SFR Jugoslavije. 🇧🇪
• 2003. godine – Skupština Kosova usvojila je zakon o saradnji sa Haškim tribunalom. 🇽🇰
• 2006. godine – U Ujedinjenim Arapskim Emiratima održani su prvi izbori od osnivanja zemlje. 🇦🇪

Rođenja:

• 1855. godine – Jovan Hranilović, grkokatolički sveštenik, pesnik i novinar. 🇷🇸
• 1856. godine – Joseph John Thomson, engleski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1906). 🇬🇧
• 1863. godine – Franz Ferdinand, austrougarski nadvojvoda. 🇦🇹
• 1878. godine – Josif Staljin, sovjetski lider (preminuo 1953). 🇷🇺
• 1879. godine – Paul Klee, nemačko-švajcarski slikar. 🇨🇭🇩🇪
• 1888. godine – Gladys Cooper, engleska glumica. 🇬🇧
• 1913. godine – Willy Brandt, nemački političar, kancler Zapadne Nemačke. 🇩🇪
• 1943. godine – Keith Richards, engleski muzičar, osnivač grupe The Rolling Stones. 🇬🇧
• 1946. godine – Steven Spielberg, američki reditelj, scenarista i producent. 🇺🇸
• 1953. godine – Jeff Kober, američki glumac i producent. 🇺🇸
• 1963. godine – Brad Pitt, američki glumac i producent. 🇺🇸

Smrti:

• 1737. godine – Antonio Stradivari, italijanski graditelj gudačkih instrumenata. 🇮🇹
• 1803. godine – Johann Gottfried von Herder, nemački pisac, filozof i teolog. 🇩🇪
• 1829. godine – Jean-Baptiste Lamarck, francuski naučnik. 🇫🇷
• 1936. godine – Andrija Mohorovičić, hrvatski seizmolog. 🇭🇷
• 1980. godine – Alexei Kosygin, ruski državnik, sovjetski premijer. 🇷🇺
• 1999. godine – Robert Bresson, francuski režiser. 🇫🇷

Praznici i dani sećanja:

• Srpska pravoslavna crkva danas slavi:
  • Prepodobni Sava Osvećeni
  • Sveti Nektarije Bitoljski 🇷🇸