Dan Jugoslovenske Narodne Armije, skraćeno Dan JNA, poznat i kao Dan armije i Dvadeset drugi decembar, bio je praznik oružanih snaga Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ). Osnovan je odlukom Vrhovnog komandanta oružanih snaga i ministra narodne odbrane FNRJ, maršala Josipa Broza Tita, 20. oktobra 1947. godine.
Značenje
Praznik se obeležavao 22. decembra svake godine u znak sećanja na dan kada je 1941. formirana Prva proleterska udarna brigada, prva operativna i regularna jedinica Narodnooslobodilačke vojske. Ova brigada je imala značajnu ulogu u Narodnooslobodilačkoj borbi protiv okupatora tokom Drugog svetskog rata i u osnivanju Jugoslovenske narodne armije.
Tradicija
Svake godine, Savezni sekretarijat za narodnu odbranu dodeljivao je nagradu Dvadeset drugi decembar, a povodom svake desetogodišnjice JNA dodeljivane su jubilarne spomen-medalje. Ovaj praznik je ukinut 20. maja 1992. godine, nakon raspada JNA.
Istorijski događaj 22. decembra 1941.
Na dan 22. decembra 1941. godine, u selima Gaočići i Mioču kod Rudog, Prva proleterska brigada se prvi put sukobila sa okupacionim snagama. U ovoj bitci brigada je uništila ojačanu četu italijanske divizije „Pusterija“, zarobivši 124 italijanska vojnika i zaplenivši opremu za preko 200 vojnika.
Naredba o ustanovljenju Dana armije
Maršal Tito je, ustanovljujući ovaj praznik, izdao naredbu da se „22. decembar — dan formiranja Prve proleterske narodnooslobodilačke udarne brigade — slavi u celoj Armiji kao praznik i Dan Jugoslovenske armije.“
Dan JNA predstavljao je sećanje na hrabrost i žrtve jugoslovenskih boraca u stvaranju slobodne i nezavisne države, simbolizujući duh jedinstva i otpora koji je karakterisao Narodnooslobodilački pokret.
Istorijiski događaji
- 640 — Arapski muslimani zauzeli Aleksandriju u vizantijskom Egiptu. 🇪🇬
- 1790 — Ruske trupe pod vođstvom Aleksandra Suvorova osvojile grad Ismail od Turaka. 🇷🇺
- 1894 — Alfred Drajfus osuđen na doživotnu robiju zbog lažne optužbe za špijunažu; rehabilitovan 1906. 🇫🇷
- 1917 — U Brest-Litovsku počeli mirovni pregovori između sila Osovine i nove ruske vlade posle Oktobarske revolucije. 🇷🇺
- 1942 — Američki bombarderi napali Rangun u Burmi tokom Drugog svetskog rata. 🇺🇸
- 1956 — Britanski i francuski vojnici napustili Port Said nakon Sueckog rata. 🇬🇧🇫🇷
- 1968 — Severna Koreja oslobodila posadu američkog špijunskog broda „Pueblo“. 🇰🇵
- 1975 — Palestinski teroristi posle opsade sedišta OPEC u Beču odleteli avionom u Bliski istok. 🇦🇹
- 1988 — Namibija dobila nezavisnost po sporazumu potpisanom u UN. 🇳🇦
- 1989 — Rumunski predsednik Nikolae Čaušesku pobegao iz Bukurešta, uskoro uhvaćen i streljan. 🇷🇴
- 1990 — Lech Valensa postao predsednik Poljske; Hrvatska usvojila novi Ustav. 🇵🇱🇭🇷
- 1993 — Južnoafrički parlament izglasao Prelazni ustav, okončavajući apartheid. 🇿🇦
- 1996 — Gerilci „Tupac Amaru“ oslobodili taoce u japanskoj ambasadi u Limi. 🇵🇪
- 2000 — Svetska zdravstvena organizacija upozorila na mogućnost širenja bolesti „ludih krava“ van Evrope. 🌍
- 2002 — Neuspešni predsednički izbori u Crnoj Gori, Filip Vujanović osvojio preko 80% glasova. 🇲🇪
- 2009 — Srbija podnela kandidaturu za članstvo u Evropskoj uniji. 🇷🇸🇪🇺
- 2016 — Završena Bitka za Alep. 🇸🇾
Značajna rođenja
- 1639 — Žan Rasin, francuski pesnik i dramaturg. 🇫🇷
- 1858 — Đakomo Pučini, italijanski kompozitor. 🇮🇹
- 1885 — Borivoje Ž. Milojević, srpski geograf. 🇷🇸
- 1908 — Kosta Racin, makedonski književnik i revolucionar. 🇲🇰
- 1936 — Hektor Elizondo, američki glumac. 🇺🇸
- 1945 — Dajana Sojer, američka novinarka. 🇺🇸
- 1960 — Zoran Živković, srpski političar, bivši premijer Srbije. 🇷🇸
- 1962 — Rejf Fajns, engleski glumac, reditelj i producent. 🇬🇧
- 1972 — Vanesa Paradi, francuska muzičarka, glumica i model. 🇫🇷
- 1981 — Momir Ilić, srpski rukometaš. 🇷🇸
Praznici i dani sećanja
- Srpska pravoslavna crkva proslavlja:
- Začeće Svete Ane
- Sveta Ana, mater proroka Samuila
- Prepodobni Stefan Novosijatelj
- Prepodobni Amon
- Sveti Sofronije, arhiepiskop kiparski
- Sveti mučenici Easije, Vasa, Sositej, Narsis, Isak
- Dan Jugoslovenske narodne armije (JNA)
