Kako je nastao Kraljevdan
Kraljevdan se u Kraljevu obeležava od 1998. godine, kada je gradska skupština odlučila da se Dan grada više ne slavi 29. novembra, na datum oslobođenja grada u Drugom svetskom ratu, već 7. oktobra – na dan kada Srpska pravoslavna crkva praznuje Svetog Simona monaha, monaško ime kralja Stefana Prvovenčanog.
Predlog za promenu praznika potekao je od stručnjaka Narodnog muzeja, Istorijskog arhiva i Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kraljevu. Njihov cilj bio je da se identitet grada ponovo poveže sa njegovim imenom i kraljevskim korenima. Tako je 7. oktobar postao Kraljevdan – Dan grada Kraljeva, koji objedinjuje istoriju, veru i tradiciju.
Stefan Prvovenčani i Žiča – temelji kraljevskog identiteta
Manastir Žiča, koji se nalazi svega nekoliko kilometara od centra Kraljeva, odigrao je ključnu ulogu u istoriji Srbije. U njemu je 1217. godine Stefan Nemanjić krunisan za prvog kralja Srbije, čime je započela državna tradicija koja će trajati vekovima.
Prema narodnom predanju, u Žiči je krunisano čak sedam srpskih kraljeva, zbog čega je ovaj manastir poznat i kao Sedmovrata Žiča. Ta simbolika kasnije je preneta i u gradski grb i zastavu Kraljeva.
Kraljevdan tako slavi i uspomenu na Stefana Prvovenčanog, ali i na njegove naslednike – kralja Vladislava i monaha Davida, koji su svi iz loze Nemanjića. Upravo zato Kraljevo nosi epitet “kraljevski grad”.
Od Karanovca do Kraljeva
Grad Kraljevo nije oduvek nosio svoje današnje ime. Do 1882. godine varoš se zvala Karanovac, a ime Kraljevo dobila je zahvaljujući kralju Milanu Obrenoviću, koji je te godine krunisan u Žiči i prihvatio molbu građana da grad ponese ime dostojno obnovljene kraljevine.
Simbolično, 19. april – dan kada je Milan Obrenović potpisao ukaz o preimenovanju Karanovca – u Kraljevu se danas obeležava kao imendan grada, dok je Kraljevdan zvanični Dan grada i gradska slava.
Tradicija i simboli
Kraljevdan se u Kraljevu danas obeležava svečanom sednicom Skupštine grada, dodelom Oktobarske nagrade i priznanja zaslužnim građanima, kulturnim programima i liturgijom u Žiči i gradskim crkvama.
Na gradskom grbu Kraljeva nalazi se simbol sedam vrata i moto „Nama dobro, a nikome zlo“, koji izražava duh solidarnosti i dostojanstva kroz koji je grad prošao tokom vekova – od Nemanjića, preko Obrenovića, do savremenog Kraljeva.
Više od praznika
Kraljevdan je dan kada Kraljevčani ne slave samo prošlost, već i ono što njihov grad predstavlja danas – mesto susreta istorije, vere i zajedništva. Svakog 7. oktobra, u dolini Ibra odjekuje poruka ponosa i sećanja:
Kraljevo – kraljevski grad u srcu Srbije.
